هنر سوخته نگاری بر روی چوب

از ویژگی های مهم دستگاه سوخته نگاری می‌توان به تعداد سری، چاقو و شابلون های آن اشاره نمود. همچنین یکی از مهم ترین نکات که در هنگام خرید دستگاه سوخته نگاری باید به آن توجه نمود، دیمر دار بودن آن است و این که بتوان دما و حرارت را تنظیم نمود.

دستگاه لیختنبرگ 

دستگاه لیختنبرگ با استفاده از قدرت جریان الکتریسیته و ولتاژ بالا بر روی اجسام نارسانا همچون چوب طرح و اشکالی شبیه به درخت و رعد و برق انتقال می دهد. این انتقال به واسطه حرارت و سوزاندن چوب اتفاق می افتد.

2. سمباده 

سمباده های مورد نیاز بستگی به چوب شما دارد. اگر چوب شما خوب برش خورده باشد و سطح نسبتا صافی داشته باشد می توانید سطح آن را با پوسته آب برای سوخت نگاری آماده کنید. پوسته آب ها شماره بندی دارد و هر چه شماره آن کمتر باشد سمباده زبر تری است.

• برای سمباده زدن چوب باید حداقل سه مرحله سمباده کاری کنید. ابتدا با سمباده زبر به عنوان مثال پوسته آب شماره 120 چوب را سمباده بزنید. وقتی سطح چوب کاملا صاف شد با سمباده نرم تری به عنوان مثال پوسته آب شماره 400 کار را ادامه بدهید و در نهایت هم با سمباده نرم تری از شماره 800 به بالا سطح چوب را کاملا سیقلی کنید.

  

   

  3. چوب، چرم، مقوا و کاغذ 

   

  اجرای سوخت نگاری روی اکثر چوب ها ممکن است اما چوب هایی هستند که زیبا تر می سوزند. به طور کلی به دلیل اینکه سوخت نگاری روی چوب از ایجاد طیف رنگ قهوه‌ای به وجود می‌آید بهتر است چوبی انتخاب شود که پس از سوختن رنگ قهوه‌ای به خوبی روی آن دیده شود. بنابراین تمرکز ما بر روی چوب هایی با رنگ روشن خواهد بود.

   

  برخی از چوب‌ها مانند چوب کاج و توت با وجود رنگ روشن مناسب سوخت نیستند. رگه های موجود بر روی این چوب ها جنسی سخت تر از بافت چوب داشته و این امر باعث خواهد شد سوزاندن قسمت هایی از طرح که روی رگه های چوب است مشکل شود و رنگی که روی رگه ایجاد خواهد شد با رنگی که روی بافت خود چوب ایجاد خواهد شد، متفاوت است که موجب می شود کار یک دستی نداشته باشید.

  

  چوب افرا یکی از بهترین چوب های موجود برای سوخت نگاری است. جنس این چوب نه آنقدر محکم است که به سختی بسوزد و نه آنقدر نرم که باعث فرورفتن هویه به داخل چوب و ایجاد فرورفتگی شود. از دیگر چوب های مناسب برای سوخت نگاری می توان چوب گلابی، نارنج، گردوی سفید و سپیدار را نام برد.

   

  در صورت عدم دسترسی به چوب مناسب می توان از روکش های‌‌چوب موجود در بازار استفاده کرد.

   

   روکش ها قیمت مناسبی دارند و برای تمرین و ایجاد آثاری در اندازه های بزرگ مناسب هستند. 

  

  هنر سوخت روی چرم یعنی کاربرد رنگهای تیره از چرم بر روی بوم مورد نظر و نصب و چسباندن آنها در کنار همدیگر . درحال حاضر از استادان پیش کسوت در این هنر چند تن باقی مانده اند. دراین نوع هنر، گاهی از همه تزئینات رایج روی چرم نیز استفاده می شود.

   

  وجه تسمیه هنر سوخته نگاری را به دو دلیل دانسته اند:

  • اول کاربرد رنگهای سوخته یعنی رنگهای غیر شفاف و پخته در هنر سوخت چرم بر خلاف هنر مینیاتور و نقاشی ایرانی. این امر از مبانی و اصول اصلی هنر سوخت چرم است.
  • دوم به دلیل ایجاد نقوش برجسته بر روی قطعات چرم تیماج که به دو روش ضربی و یا توسط ابزار های گداخته می باشد.

  از آنجا که معمولا کتب، واجد نسخه‌های متعددی هستند، مگر در موارد استثنائی، امکان جلد سازی به شیوه سوخت چرم با ابزارهای گداخته وهمچنین خلق آثار پرکار  روی آن معمول نبوده و به همین علت جلد سازان بیشتر با تهیه مهرهای فلزی نقش بر جسته مختلف، جلدها را به روش ضربی آماده می‌کردند.

  در صورتی که به چوب و چرم مناسب دسترسی ندارید می توانید از مقواهای گِرم بالا و حتی کاغذ استفاده کنید.

  

  4. طرح اولیه

  برای شروع کار به یک طرح مناسب نیاز خواهید داشت. این طرح بسته به سلیقه شما متفاوت خواهد بود. بهتر است برای شروع کار طرحی ساده انتخاب کنید؛ چون بر خلاف تصور اولیه افراد، سوخت نگاری بسیار دشوار تر از آن است که تصور می کنید و با انتخاب یک طرح مشکل به زودی از این هنر زده خواهید شد. بهتر است این هنر را گام به گام و با حوصله دنبال کنید.

  

  5.کاربن 

  برای انتقال طرح بر روی چوب (چرم،مقوا و کاغذ) راه های مختلی هست. ساده ترین راه استفاده از کاربن است. باید حتماً از کاربن های مشکی یا زرد استفاده کنید. کاربن های زرد بسیار مناسب هستند به این دلیل که اثری که از آن بر روی چوب می ماند مشکلی برای سایه های ایجاد شده توسط هویه ایجاد نمی کند. ولی اثر کاربن های آبی و سیاه بعد از رسیدن حرارت هویه کمی پخش شده و ظاهر کار را خراب می کنند.
  
  کاربن های زرد اثری بسیار کمرنگ روی چوب می گذارند و وقتی طرحی که دارید خطوط زیادی دارد و پیچیده است، پیدا کردن خطوط مشکل می شود. از کاربن های آبی به هیچ عنوان استفاده نکنید و برای طرح های مشکل تر از کاربن مشکی استفاده کنید. سعی کنید کاربن مارک pelican تهیه کنید. قبل از استفاده از آن با دستمال کاغذی کمی جوهر کاربن را بگیرید تا سطح چوب را سیاه نکند و اثری که روی چوب می گذارد تا حد امکان کمرنگ باشد.

  

  شیوه سوخته‌نگاری

  در این هنر دقت از جایگاه بالایی برخوردار می‌باشد. کوچکترین بی دقتی و حواس پرتی باعث از بین رفتن اثر به طور کامل اثر خواهدشد. تناسب کنتراستهای اعمال شده بر روی چوب نیز از اهمیت بالایی برخوردار می باشد. 
  
  در سوخته نگاری ازدو رنگ اصلی قهوه‌ای و طلایی استفاده می‌شود و طیف‌های مختلفی که از این دو رنگ بوجود می آید، تعیین کننده زیبایی اثر خواهد بود. خلق کنتراستهای مختلف از دو رنگی که گفته شد و البته برقراری تناسب بین آنها، تنها هنری است که یک هنرمند سوخته کار پس از انتخاب شایسته طرح باید به منصۀ ظهور بگذارد.
  
  حساسیت بالا باعث می شود که هنرمند تمام تمرکز و توجه خود را در زمان انجام کار، معطوف به آن کرده و کوچک ترین توجهی به اطراف نداشته باشد؛ چون کمترین اختلاف زمانی در انجام سوخت باعث تغییر رنگ چوب و در نتیجه اختلاف در کنتراستها شده و یا اینکه باعث فرو رفتن نوک بسیار داغ هویه در چوب شده و اثر را از بین خواهد برد. نفس نیز در هنگام انجام سوخت حبس می شود تا کنترل بیشتری بر روی چوب و هویه اعمال گردد.

  

  ضربه‌های سریع و سبک قلم، خطوط ظریف و سایه دار ایجاد می‌کنند. در حالی که ضربه های کند، خطوط تیره‌تری ایجاد می نمایند. زاویه نوک قلم هم میتواند در ایجاد خطوط پهن، یا نازک تاثیرگذار باشد.

  

   

  سوخته نگاری به صورت مجزا و یا به صورت ترکیبی برای عمق بخشی، سه بعدی سازی و سایه زدن کار استفاده خواهد شد، که در صورت کاربرد مناسب جلوه بی نظیری به کار خواهد بخشید.
  
  سوخته نگاری با سه ابزار شعله های تحت کنترل (فندک اتمی)، هویه های مخصوص و شن داغ (برای ایجاد سایه) صورت میگیرد که هر کدام در جایی کاربرد خواهد داشت .
  
  سوخته نگاری بوسیله هویه با هویه‌های برقی مخصوص اینکار انجام خواهد شد.

  

   

  اکنون می توانید با افزودن رنگ، زیبایی و جلوه خاصی به سوخته نگاره خود بدهید. رنگ زدن اختیاری است و ممکن است در برخی از تصاویر بهتر از سایر تصاویر باشد. 
  
  امروزه روز و با پیشرفت علم این کار حتی با لیزر نیز انجام پذیر است. 

  

   

  این هنر می تواند منبع درآمد خانگی خوبی برای علاقه‌مندان به این هنر باشد. 

   

  ..............................

  منابع:

• ویکی‌پدیا
• ایران آنتیک
• آیچوب
• redclock.ir
• https://www.wikihow.com/Woodburn